Cũng còn buồn? Bạn tìm người nói chuyện. Vả lại các cử chỉ, thái độ, lời nói, hành vi của bạn trai nhiều khi cũng là tấm gương phản chiếu con người nội tâm của họ. Nhưng đến giờ ông giảng truyện Kiều, ông phân tích tâm lý Kiều, Kim:
Hai ngày tắm toàn thân. Thiên tài như Kim Trọng đa tình đến nỗi nghe tiếng đ àn bà mà Nếu phải tranh đấu cho chí cả thì họ dám chết sống.
Họ rất bực dọc khi có ai trong nhà trửng giỡn, Stendhal nói: Tôi lấy làm hoàn toàn sung sướng để buồn. Ơû trên có chỗ tôi nói họ mơ mộng. Ngó mặt họ thì biết: ta thấy họ mất tự nhiên.
Mà coi chừng tuổi trẻ chẳng hiểu gì sâu rộng, còn nhớ thì cũng không, nên nền học vấn của họ có thể bị bọng. Vì đối tượng chánh của quyển này là phân tích tâm hồn bạn trai nên ở đây tôi chỉ gợi vài nét chánh để bạn nhận thức con người kỳ biệt của bạn trai thôi. tôi biết nhiều nam sinh có cả một tổ chức rất khoa học, rất tế vi để phá hoại lòng băng tuyết của hằng lố nữ sinh.
Đến khi gặp một biến cố, trở lực nào đó, con người mặt thực của họ bung ra như lúa ẩm đứt niềng bồ làm kẻ quá lạc quan về họ đâm ra tuyệt vọng. Mẹ ăn uống để con sống. Xô đẩy năm châu đến đại đồng.
Désirée ở lại sầu nức nở. Sự hiện diện của người gái nhất là giai nhân thường làm cho người nam ít tinh thần trở nên già hàm. Họ thường ghét và tránh xa hạng nầy.
Lúc làm hiệu trưởng một trung học đường nọ tôi thấy có lối năm sáu nữ sinh mến cách đặc biệc một giáo sư kia cótính chuyên môn kỳ cục. Có khi chưa biết bạn trai đang nói chuyện với mình là ai, lý lịch, tài đức, hạnh kiểm ra sao đã bắt đầu tin tưởng yêu mến, giao phú tâm sự. Họ có tình cảm với đứa bé vì đứa bé có nhan sắc tự nhiên, đơn sơ, có duyên dáng thành thực.
Nhưng đ àn ông thanh niên thì coi thường sự thấy trước ngó sau. Lúc phải sửa dạy, họ mất hẳn kiên chí để huấn luyện, tâm hồn bằng dịu ngọt mà họ dụng võ, la lối ong óng, đánh đập hung tợn. Đi từ những nguyên tắc luân lý nói trên, người ta sang qua lãnh vực khoa học: tôi muốn nói về sự sinh sản.
Các lời khuyên luân lý ấy khó vô được cửa tâm hồn họ. Nhà giáo dục nên cho họ đọc lại sách giúp trí nầy cách lành mạnh như loại sách của Jules Vernes, Telemaque của Fenelon hay Odyssée của Homère. Tướng diện họ nói ra tướng duyện.
Nhiều bạn trai khác chân thành mà non kinh nghiệm, đem các điều phẫn uất của mình đối với thượng cấp, đem chương trình mình tính ở tương lai cho họ thông cảm họ liền đem cảm thông cho thượng cấp thế là thượng cấp in trí xấu, thù hại. Bạn trai ai lấy lòng họ được họ dám làm nhiều việc hy sinh cao cả. Họ đón đường kiếm chuyện nói bá láp.