Về khía cạnh suy đoán, chiếc mũ vàng tư duy vạch ra viễn cảnh tốt nhất có thể và những ích lợi tối đa. Sự trọng tâm có thể ở tầm rộng và cũng có thể ở tầm hẹp. Nếu hiểu theo nghĩa này, chúng ta có thể gây ra một sự lộn xộn.
Mọi người thường dễ dàng chấp nhận rằng sáng tạo là nhờ vào tài năng hoặc cá tính, và bởi vì họ không có hai nhân tố này, họ cho rằng tốt hơn là họ nhường phần tư duy sáng tạo đó cho người khác. Lôgíc của sự khích động nảy sinh trực tiếp từ lôgíc của hệ thống khuôn mẫu tư duy bất đối xứng. Cũng chính nhờ sự kích động như vậy mà tôi đã phát minh ra khái niệm mới “sự canh chừng khu vực”, tôi đã trình bày điều này chi tiết trong loạt truyện được đăng trên tạp chí Newyork tháng 4 năm 1971.
Liệu có điều gì chúng ta cần phải thận trọng ở đây? Chúng ta hãy dành thời gian sử dụng chiếc mũ đen để suy xét. Ở Nhật Bản, cách thể hiện cảm xúc của mọi người ở mức rất dè dặt: "Tôi cần phải suy nghĩ về điều này. Nhận thức của mọi người về thời tiết lạnh mới chính là vấn đề.
Điều này mang lại ích lợi trong việc phòng chống chay. Tôi muốn có một vài phút để sử dụng chiếc mũ trắng. Tôi đã biết những minh chứng cụ thể về điều này.
Họ ưa thích việc nêu lên kết luận trước, sau đó dùng sự kiện, số liệu thực tế để lý giải cho quyết định đó. Những chiếc mũ vô hình đó đóng một vai trò quan trọng trong việc tư duy. Với phương pháp tư duy 6 chiếc mũ, những người tham gia làm quen với lối tư duy để ý và tích luỹ những điểm chính cần phê phán về vấn đề đang xem xét và chỉ nêu ra khi mọi người được yêu cầu sử dụng chiếc mũ đen.
Những điển hình vừa nêu chứng tỏ sự thay đổi lớn lao. Những khả năng trực giác như vậy trong lĩnh vực kinh doanh nhiều khi đóng vai trò hết sức quan trọng bởi vì nó được đúc kết dựa trên kinh nghiệm. Sau khi lắng nghe ý kiến mọi người, ông nói: "Các bạn rất có lý khi đội chiếc mũ đen.
… Nó khiến tôi nghĩ về cách để đề bạt lãnh đạo. Để xem xét toàn bộ giá trị của bất cứ gợi ý hay bất cứ phương án nào, việc áp dụng chiếc mũ đen để tư duy luôn là 1 điều cần thiết. … Sản phẩm này sẽ rất phù hợp với những công ty lớn chiếm ưu thế trên thị trường.
Khả năng sử dụng sự khích động chính là một phần quan trọng của tư duy mới lạ. … Nó khiến tôi nghĩ về cách để đề bạt lãnh đạo. Nhưng việc sử dụng chiếc mũ đen không cho phép chúng ta tranh luận hoặc sa đà vào tranh luận.
Chiếc mũ xanh lá cây là chiếc mũ sáng tạo. Dường như không ai thích ý tưởng này. Tôi đã nhìn thấy bị đơn trở về nhà vào lúc 6g30 sáng ngày 1 tháng 7.
Thông thường, người chủ trì, người chủ tọa hoặc người lãnh đạo là người đội chiếc mũ xanh da trời trong các cuộc họp, và kéo dài cho đến hết cuộc họp. Trực giác không phải lúc nào cũng chính xác nhưng thông thường tỷ lệ chính xác của nó cao hơn so với tỷ lệ thất bại, và xét tổng thể, khả năng trực giác thường là đúng. Trong khi đó, có biết bao điều mà ta còn chưa biết.