Mà dù có đâm xuống hố nữa thì theo luật trung bình chúng ta cũng không bị thương". Nhờ tôn giáo mà tôi tin tưởng, hy vọng và can đảm. Nhưng phần đông chúng ta không làm vậy.
Mấy năm trước, một buổi sáng, một ông hàng xóm gõ cửa nhà tôi bảo phải đi chủng đậu ngay. Đi ngang một nhà thờ, nghe tiếng đàn du dương đánh bản: "Đêm tĩnh mịch", tôi bèn vô. Hăng hái làm việc thì sẽ không thấy lo lắng và mệt nhọc nữa
Chắc bạn cho rằng ông ta đã đi quá lý tưởng, đã tỏ ra mình hiền hậu và hỉ xả một cách quá đáng? Bạn hãy so sánh ông ta với nhà triết học đại tài người Đức, ông Schopenhauer, tác giả cuốn: Học nghiệm về lạc quan của chủ nghĩa. Thứ thật, chẳng thà bắt tôi ăn thịt voi, thịt sấu chấm muối trong một không khí hoà thuận còn hơn là cho tôi ăn nem công chả phượng mà bắt phải nghe những lời la rầy của chị. Tuy nhiên tác giả đã nhồi vào óc ta một cách tuyệt khéo, nhờ lời văn có duyên của ông.
Ông làm thế nào để sống lâu như vậy? Trước hết, cố nhiên là ông thừa hưởng của tổ tiên sự trường thọ cũng như những người khác thừa hưởng một đặc điểm về thể chất của ông cha. Ông làm Hội trưởng Quốc gia Thương Mãi Ngân hàng và Tổ hợp Sản xuất Công ty, lại làm giám đốc nhiều nghiệp hội lớn nữa. Trong khi đợi tôi, ông nhặt một lá cây, quấn làm chiếc còi.
Người bạn tôi đã được tực tiếp nói chuyện với một bà đã theo học trong chín năm không nghỉ buổi nào. Nhận một nút đi rồi nghe, trong mỗi đoạn đời, chiếc cửa sắt sập lại, ngăn hiện tại với quá khứ. Nhưng khi ông cố gắng làm cho người này vừa lòng thì lại làm người khác mất lòng, sau ông mới khám phá ra rằng: "Càng tìm cách tránh chỉ trích, lại càng làm cho nhiều người ghét".
Nhưng tôi đã thay đổi thái độ tinh thần để giúp cơ thể tôi tự trị lấy căn bệnh". Vì ai đã ở trong một đội cảm tử đều nhận rằng bắp thịt nào cũng đã được luyện hết. Thánh Gandhi, nhà thủ lãnh quan trọng nhất ở Ấn Độ sau đức Thích Ca, đã phải "sụp đổ" nếu không được kinh kệ chống đỡ, an ủi.
Tại đó tôi trồng vài chục gốc cây. Tôi tin bây giờ tôi đã nhận được chân giá trị của đời sống. Vậy ông có trở nên một người uy thế nhất và được thương yêu nhất ở Châu Mỹ từ trước tới nay, thiệt cũng chẳng lạ gì!
Lần đó - một lần quan trọng lắm, một cơn khủng hoảng trong đời tôi - tôi thấy những cơn mơ mộng, dự định về tương lai và những việc làm trong nhiều năm của tôi tan ra như mây khói. Được lắm! Vậy để tôi kể cho bạn nghe chuyện một nhà kinh doanh đã trừ nổi 50% ưu tư của ông ta mà lại còn tiết kiệm được 75 % thời giờ bó phí trong các cuộc hội nghị để giải quyết vấn đề làm ăn nữa. Mà chắc chắn lời kính ta của tôi đã thấu đến Ngài, vì tình thế ngày một khả quan hơn.
Vận mạng của ta ở trong tay ta, chính ở trong tay ta. Vì chúng tôi tuần tự theo một con đường hợp lý để tới một kết quả hữu lý. Tới đêm thứ ba, kết quả hoàn toàn như ý muốn của bác sỹ: Y mệt và cơ thể rã rời tới nỗi ngủ say như khúc gỗ.
Mấy ngàn năm sau, loài người vẫn còn đọc và thích đoạn văn bất hủ của Platon tả cái chết đó - đoạn văn ấy là một đoạn đẹp nhất, cảm động nhất trong văn học từ xưa tới nay. Điều này chí lý lắm. Chư vị "Nam tử" đó đã tìm thấy chân lý của ông William James: "Thiên nhân tương dữ" [28] và nếu ta chịu mở lòng đón ảnh hưởng của Trời thì dù mạng vất vả nhất cũng được thảnh thơi, sung sướng.