Nhưng khi bạn khổ sầu vì cảm thấy giá trị về chính mình bị tổn thương lúc bạn bị mất chiếc xe, mất nhà, mất tiền bạc, hay ý nghĩ “mình mất đi người vợ hay chồng của mình” cũng đủ làm bạn sầu khổ…thì có lẽ bạn đã trở nên vướng mắc hay đã xem những đồ vật hay những người này là một vật gì thuộc về sở hữu của bạn, hoặc bạn xem họ như là một phương tiện cho bạn đạt được một điều gì đó. Tôi không phải là những suy tư, những cảm xúc, lạc thú từ những giác quan, hoặc những gì mà tôi đã trải nghiệm. Bạn có thực sự có mặt trong khi làm những công việc đó? Bạn làm những việc ấy trong tình thái chấp nhận hay chống đối? Chất lượng, sự có mặt để thưởng thức công việc, và thái độ chấp nhận khi làm những công việc, đó mới chính là điều quyết định sự thành công hay thất bại của bạn trong đời sống, chứ không phải bao nhiêu nỗ lực mà bạn đã đổ vào những công việc đó.
Chúng ta có thể gọi tên chiều tâm thức dó: HIện Hữu, sự có mặt, sự nhận biết, hay thứ Tâm thức khoáng đạt, trong sáng, chưa-bị-trói-buộc (10). Bnạ không thể tìm ra được mình trong quá khứ hoặc tương lai. Trong phút giây đó, Thập Tự Giá, vật tra tấn dã man bỗng phơi bày bí mật: Đó là một biểu tượng thiêng liêng, một biểu tượng của thần thánh.
Vì đời sống lúc đó không còn phù hợp với bạn nữa. Đó clà thứ có thể chứa lành sự chia cách ở trong bạn. Bạn có thể không nhìn ra phút giây ngắn ngủi trong đó bạn rất có ý thức với những gì đang xảy ra, nhưng không hề suy tư.
Đây không phải là một cái gì dính líu cho riêng bạn đâu. Nhưng đó không phải là nỗi bất hạnh và cũng không phải là vấn đề gì của riêng bạn. Bạn có đang đối xư với phút giây này như thể nó là một chướng ngiạ mà mình cần phải vượt qua? Bạn có đang cảm thấy mình có một phút giây khác trong tương lai quan trọng hơn mà bạn cần phải đạt tới?
Có một sự hoà điệu, một cái gì rất thiêng liêng thẫm đẫm khắp thiên nhiên và cả ở trong bạn. Để tạo ra thức ăn, khối khổ đau này sẽ đứng đằng sau giật dây để tạo nên những tranh giành, xung đột, bất hoà,…ở trong bạn. Khi con người trở nên im lặng, họ vượt lên trên những suy tư.
Đó là một trạng thái ý thức tỉnh táo, hoàn toàn sáng tỏ. Lễ cưới là một buổi tiệc để chính thức công bố quan hệ luyến ái giữa hai người… Dĩ nhiên, Tên Gọi và Hình Tướng chỉ là danh từ, khái niệm mà chúng ta dùng để mô tả một thực tại sinh động, mà đã là danh từ và khái niệm…thì nó không thể nắm bắt được chân lý, nắm bắt được thực tại sinh động, liên tục chuyển biến trong từng phút, từng giây. Đó là lý do chúng ta rất sợ cái Chết.
Bạn bắt dầu nhận ra sự rộng thoáng và sâu xa của chính mình, vượt lên trên những suy tư thường có ở trong đầu. Chỉ cần tập nhìn và lắng nghe. Hầu hết những quan hệ giữa người với người đều bị trói buộc trong sự trao đổi của ngôn từ - thế giới của suy tưởng.
Bản ngã, sự đồng hoá một cách sai lầm của bạn với hình tướng (48), không thể sống sót khi bạn có thái độ chấp nhận mọi việc. Thời Trung Cổ, Thập Tự Giá là một công cụ dùng để khảo tra. Chìa khoá trong chuyện này chính là sự chú tâm tức là sự im lắng một cách tỉnh táo.
(28) Mình luôn luôn đúng: Hãy quan sát xem, trong tất cả những câu chuyện ta kể về người khác, ta luôn luôn ngụ ý rằng: “Nhớ nhé tôi luôn luôn đúng”. Và điều kỳ lạ là người ta rất thích những nhà tù đó vì nó cho họ một cảm giác an toàn và một cảm nhận giả tạo về cái gọi là “Tôi biết”. Nhưng sự thật là chúng ta không hề biệt lập, trái lại chúng ta có liên hệ sâu sắc với mọi người và mọi vật trong đời sống.
Đây cũng không phải là bản chất chân thực của họ. Bạn có biết người nào đó mà mục tiêu duy nhất trên đời hình như là để tự gây khổ cho bản thân và cho những người chung quanh, sống như chỉ để gieo rắc khổ đau? Hãy tha thứ cho người ấy, vì họ cũng là một phần của quá trình tỉnh thức của tâm thức nhân loại. (35) Không có một cái gì hoặc sự việc gì có thể hiện hữu độc lập, riêng rẽ: Đó là giáo lý tương tức trong đạo Phật, rằng mọi thứ tồn tại được vì có tương quan rất mật thiết với nhau.