Tay lạnh và họ nói lập cập. Tôi cũng hay mục kích tướng diện của nhiều nhà giáo vô lớp ngạo nghễ nam sinh vì họ học dở, phạm lỗi trước mặt bao nhiêu nam sinh nhỏ tuổi hơn họ và bao nhiêu nữ sinh. Nhưng để được sáng tỏ hơn về nội tâm của bạn trai và để các nhận xét tâm lý trong các phần trước được có giá trị giáo dục, tôi viết thêm chương sau.
Khi có tâm giao lãng mạn bạn trai khó làm việc, học hành ở xa bạn mình. Óc thống trị bạch lộ bằng bất cứ cách nào đều gây hiểu lầm, ác cảm. Tôi muốn nói họ được đ ào luyện sao cho đi đến chỗ ngoài miệng nam mô trong bụng bồ dao găm.
Phải chịu thiệt là tội nghiệp cho nhiều bạn trai, có tới 90% vì thiếu sự giáo dục về nam nữ, đã có những tâm tình rất phức tạp sau lúc xuất tinh lần thứ nhất. Lớn bao nhiêu không biết nhưng họ tin ngày mai của họ dài như chân trời. Ngay cáitính thẹn thùng làtính bảo vệ của ái tình, là tính tỏ ra tế nhị về tính dục mà bạn trai vào tuổi nầy có ít hơn bạn gái.
Cha rầy anh, chị, họ phớt qua vấn đề gì đó có ý giấu họ: họ để ý nghe lắm lúc họ hiểu được thâm ý của cha tại sao rầy, tại sao không muốn cho họ biết. Họ tróc lưỡi, trợn mắt. Họ không phải không biết lý tưởng của ái tình, không biết nhân nghĩa của đời uyên ương, nhưng tự nhiên ái tình của họ ích kỷ ở chỗ tìm một đối tượng yêu đồng phái hay khác phái để thỏa mãn bản năng tính dục.
Tập quán nầy dĩ nhiên có mầm mộng từ trong tâm địa bạn trai. Bạn đừng quá bi quan mà đả đảo đến làm bạch bản. Lương tâm rộng rãi không hay mọt mại về tiểu tiết.
Trên đường xây dựng gia đình, kiến thiết quốc gia và góp công kiến tác nhân loại, bạn trai sẽ gặp bao nhiêu thử thách khó khăn. Người ta thấy còn tổn hại cho danh giá nữa. Mà như vậy thì làm sao gia đình hạnh phúc, làm sao ra đời mua chuộc được thành công.
Cả một sự thăng trầm về văn minh, sự tồn vong về hạnh phúc của bao nhiêu người tùy thuộc ở quyền lãnh đạo hay bổn phận tuân phục của họ. Hình như các bạn trai ấy mất ý thức về tội lỗi. Công giáo thì khả quan nhất nhưng rất gắt.
Tôi nói câu nầy của một ngòi bút thơ Tôi có hay không đời vẫn tiến và mấy chữ Thời đại nào anh hùng nấy thường hay có nghĩa lắm bạn. Nàng đến gần tôi hỏi tôi là ai. Mà nhất là bạn chịu trách nhiệm với hóa công về vận mệnh của bạn.
Nếu Edward Montier viết: Không có cái gì thánh đức với đàn bà bất trung thì tôi có thể nói có cái gì trầm mặc khả ái trong đàn ông bất trung. Còn bao nhiêu phát triển của những bộ phận khác có liên hệ đến sự truyền sinh trong giai đoạn thanh xuân nầy đã làm cho người bạn trai cảm thấy con người sinh lý của mình thay đổi và họ nghe e thẹn trong cuộc xã giao với bạn gái. Hôn phối do đó không phải chỉ là một cuộc tính giao mà còn là sự hợp nhất có tính cách nhân xã: tôi muốn nói hợp nhất trí tuệ, ý chí, lương tâm và xã hội.
Nhưng cũng có nhiều lòng bẩn chật, keo kiết coi tiền bạc như bánh xe. Vì háo sắc, vì muốn yêu nhiều và được yêu lại nhiều, không thiếu bạn trai bố trí mặt trận xã giao của mình như lưới nhện. Vì nguyên nhân cột trụ nầy mà bạn trai mắc tật thủ dâm đơn độc hơn bạn gái.