Nếu chúng ta không có bộ khung của những khả năng, chúng ta thậm chí không có những cái nhìn mới để nhìn nhận thông tin. Chiếc mũ xanh tư duy được sử dụng khi chúng ta muốn dàn dựng các bước chúng ta cần suy nghĩ. Thông thường, tất cả chúng ta đều tư duy theo cách xét đoán.
… Giả sử rằng cam kết bảo hiểm có thể chuyển đổi được, tức là người này có thể bán trực tiếp cho người khác, bạn hãy sử dụng chiếc mũ xanh để nói về điều này. Sử dụng thời gian nghĩ về cách tư duy luôn là cách sử dụng thời gian thông minh. Câu hỏi luôn được đặt ra ở đây là liệu những bài học điển hình đó có liên quan thế nào đến tương lai? Liệu chúng có luôn xảy ra như vậy trong mọi hoàn cảnh?
Kinh nghiệm thực tế chỉ ra rằng những người được coi là có lối tư duy thận trọng và được mọi người phê phán là những người ủng hộ phương thức tư duy sáu chiếc mũ. Ngày nay, ở nhiều quốc gia, mọi người đều xem tranh luận như là một phương thức tự duy mang tính xung đột, cá nhân và không xây dựng. Các kỹ xảo được thiết kế để giúp chúng ta “đi tắt” so với khuôn mẫu thay vì phải tuân theo một cách tuần tự.
Như vậy sự trung lập của màu sắc, khiến chúng ta dễ dàng bộc lộ quan điểm. Sự tiến triển là một cách biểu đạt sinh động. Bởi vì ý tưởng đó nằm ngoài bất kỳ khuôn mẫu có sẵn nào.
Chiếc mũ đỏ được sử dụng lúc này nhằm để mọi người nêu tên cảm xúc của mình về những lựa chọn có thể. Nhưng chỉ vì tư duy hiện thời của chúng ta chưa dành chỗ cho sự khích động cho nên chúng ta chưa biết đến chúng. Điều gì sẽ là "ngôi nhà phù hợp nhất" cho ý tưởng này?
Cho nên việc thỉnh thoảng chúng ta điểm lại nguyên tắc mũ tư duy để dẫn dắt trạng thái tư duy là một việc làm quan trọng. Họ thường xuyên vận dụng những sự kiện, số liệu nhằm đạt được một mục đích nào đó, hoặc để bảo vệ mình trong những cuộc tranh luận. Cách hiểu như vậy là chưa đầy đủ.
Như vậy, cán cân pháp luật đã không được thực thi nghiêm chỉnh, đôi khi chỉ vì những vấn đề mang tính cá nhân. Nếu không sử dụng chiếc mũ đỏ tư duy, mỗi người sau đó sẽ tìm cách thể hiện tình cảm của mình một cách gián tiếp chẳng hạn khi sử dụng tư duy mũ đen. Năm 1998, tôi được mời nói chuyện trong một hội nghị lập hiến nước Úc khi họ đang xem xét về tương lai của đất nước liên bang này, tôi đã kể câu chuyện sau:
Nếu cần, người chủ trì cuộc họp có thể đưa ra nhiều cách thể hiện khác nhau về một ý tưởng và với mỗi cách thể hiện là một chiếc mũ đỏ phù hợp. Nếu chúng ta sử dụng sự chỉ trích tiêu cực để làm điều này, chúng ta lại làm mọi việc thêm rối tung lên. Nếu chủ đề chỉ có một và nó là một vấn đề thuộc về tình cảm thì khởi đầu chương trình chúng ta nên sử dụng mũ tư duy màu đỏ.
Tôi có cảm giác rằng đây có lẽ không phải là một học thuyết đúng đắn. Chúng ta hoàn toàn có thể lựa chọn để nhìn mọi việc theo chiều hướng tích cực. … Đây là một tình huống khác thường.
Mặc dầu chiếc mũ vàng là chiếc mũ của những suy nghĩ tích cực, nó cũng yêu cầu người sử dụng chiếc mũ trắng và chiếc mũ đen. Một người tích luỹ càng nhiều kinh nghiệm thì càng nắm bắt được cơ hội. Như tôi đã chỉ rõ ở phần tr', chiếc mũ đen có vai trò chỉ ra những thiếu sót nhưng nó không có vai trò phải hoàn thiện những thiếu sót đó.