Họ không tưởng tượng được mình kết duyên vơí một người mà mình không cho là chim sa cá lặn. Được chỉ giáo, trông nom thì đáng khen lắm. Mẹ giao phú con cho ơn quan phòng của Người vì chính người vì yêu con đã giao con trước cho mẹ.
Em chưa biết tôi là ai, con người thể xác, con người nội tâm và tình yêu của tôi đối với em thể nào. Nói tắt người ta thấy có sự tiến hóa nhanh chóng về cả mặt sinh lý và tâm lý trong bạn trai mà đặctính của cuộc tiến hóa ấy là ruồng bỏ hiện tại, say sưa tương lai. Tạo hóa đã do sự khôn ngoan sắp đặt trước thiên chức làm cha của bạn trai bản năng nầy, tính dục.
Nền giáo dục buổi thiếu thời cho bạn trai nên cótính chất luyện tập (dressage) hơn là bắt ép lĩnh hội những của ăn tinh thần mà họ chưa đủ khả năng thụ nhận. Thì tâm hồn họ là khuôn lộng hình ảnh trăm năm của họ. Tính làm cho to đòi nhiều nghị lực thì không nên tính với họ đ ành rồi.
Nhưng xét về góc cạnh xã hội loài người, về người họ cộng tác với phái yếu để làm dụng cụ thánh cho Tạo hóa trong sự truyền bá nhân loại. Đọc đời tư của nhiều nhà tướng mà tên tuổi sống thiên thu như A Lịch Sơn đại đế, Nã Phá Luân, ta thấy lắm lúc về đường tình ái, họ yếu đuối, yếu hơn đàn bà. Nhưng nhất là bạn phải lựa những mục đích của bạn mà bạn đừng làm hỏng mục đích nào cả.
Tất cả những tài năng nầy bắt họ lắm lúc trở về những thinh lặng nội tâm để suy nghĩ, hồi cố, tạo nên những hình ảnh hay mơ mộng ước ao. Trong thời ấu trĩ, các hạch sinh dục của bạn trai còn mầm nụ. Nếu thư xin chia buồn thì họ tưởng tượng có những ngấn lệ ấm ấm lăn trên lớp da mặt mịn ở một phương trời.
Còn Brizeux lúc đời đang lên có lần cao hứng nói: Tôi muốn làm César hay không làm gì hết. Họ tấn công thẳng tay hết. Hồi đó gặp đứa bé nào họ cũng xáp lại chơi giỡn.
Thân xác, tâm hồn tiến hóa nhanh chóng, toàn thể con người bạn trai xoay lưng không hối tiếc với dĩ vãng, bĩu môi với hiện tại, mơ vọng và sống cảnh tương lai. Họ thay đổi kiểu hớt tóc. Nhưng đ àn ông thanh niên thì coi thường sự thấy trước ngó sau.
Vấn đề nầy tôi sẽ bàn rộng ở mấy chương sau. Người xưa vậy, người nay cũng không khác. Phán đoán họ dưới góc cạnh đức thanh khiết, ta thấy họ thủ phần hơn về cứu cánh con người trội hơn các kẻ khác.
Hoa hường lại ở trên gai nhọn. Có lần tôi hỏi một số ý kiến nữ sinh sao lúc bạn trai hò hét um sùm chúng cháu điềm tĩnh quá. Dưới sàn giường họ ngủ bạn đừng ngó.
Phải nhận nhan sắc là cái cớ của ái tình nhất là nhục tình của bạn trai. Người khác xấu như tay khỉ, vô duyên không biết sánh với cái gì mà chụp hình ăn ảnh. Các cực khổ nhỏ mọn mà họ chịu bây giờ gợi lại cho họ những hy sinh, nhất là hy sinh thầm kín của người bạn trăm năm: