Mà đó chính là sự phát sinh của sự chú tâm một cách cảnh giác, đó là không gian của sự hiện hữu trong đó từng lời nói được tiếp nhận. Chúng ta học được gì từ nhận thức này? Trong lịch sử của nhân loại từ xưa đến nay, con người đa gieo rắc không biết bao nhiêu bạo động, tàn ác…gây tổn thương cho nham và vẫn còn đang tiếp tục gây thêm những khổ đau cho người khác.
Đó là bản chất Thượng Đế ở trong mỗi con người. Do đó, bạn không nên nhầm lẫn những tình huống của phút giây này với Phút Giây Hiện Tại. Cảm nhận rằng bạn không thể làm gì khác để thay đổi tình trạng đó có thể làm cho bạn cảm thấy bất lực, buồn chán hay trở nên giận dữ.
Đó chính là cái lý do ảo tưởng về bản ngã ở trong bạn được phát sinh – vì trong đầu bạn, bạn vô tình xem mình là một đối tượng. Qua sự kiện khi tự cho rằng mình luôn luôn đúng (28), bạn sẽ cảm thấy mình vượt trội hơn người khác, do đó bạn càng củng cố thêm cảm nhận về chính mình. Vì bên dưới bề mặt, tất cả mọi thứ đều liên hệ rất mật thiết với nhau, đều là một phần của toàn thể vũ trụ để tạo nên hình tướng, những gì mà giây phút này đang biểu hiện.
Cái Bản Ngã ấy chẳng có chi xa lạ mà chỉ là sự phối hợp tạm thời của nhiều điều kiện và nhân duyên trong một chuỗi của những biểu hiện trên bề mặt của Tâm. Tôi chỉ nói: Hãy cho phép giây phút này được “như nó đang là”! Bạn nối lại sợi dây liên lạc với thiên nhiên một cách thân thiết và mạnh mẽ khi bạn trở nên ý thức hơi thở của mình (54) và học cách giữ cho tâm ý của mình có mặt trong hơi thở.
Đối với nhiều người thì hoạt động tâm lý và suy tư của họ chỉ bao gồm những than phiền hoặc phản ứng lại với chuyện này hoặc chuyện kia. Do đó, khi hình hài này đến thơi kỳ chấm dứt, đó là một sự giải thoát. Khi bạn niềm nở với những gì đang hiện diện (36), bạn sẽ hoà hợp với năng lực và sự thông thái của chính đời sống.
(34) Nương theo những gì đang có mặt trong đời sống: Khi một cơn bãn cuốn tới, một thân cây biết nương theo chiều gió thì sẽ không bị gãy đổ. Nhưng nhìn cho sâu, có phải chỉ duy nhất có một phút giây? Đời sống không phải là luôn luôn chỉ xảy ra ở “phút giây này”? Nếu người hấp hối lúc sống thường ở trong tâm trạng sợ hãi, buồn phiền, giận dữ,…thì phút lâm chung họ sẽ rất khó chọn một kinh nghiệm tốt đẹp để đi đầu thai sang một kiếp khác.
Nhưng có một số người mang trong lòng một “tâm thức nạn nhân” rất mạnh đến độ tâm thức nạn nhân chính là tiêu đề cốt lõi của tự ngã ở trong họ. Bản ngã của bạn luôn cảm thấy được củng cố hơn khi có sự phản kháng hoặc bất đồng với người khác. Bạn sẽ đồng thời gặp những thân cây gãy đổ ngả nghiêng và những gốc cây đang mục nát, những chiếc là bị thối rữa, những xác thú vật đang bị phân huỷ.
Đó là món quà mà bạn hiến tặng cho thiên nhiên. Không có bình thường hơn chuyện bạn muốn trốn tránh khổ đau. Khi một kinh nghiệm gì của bạn đi đến hồi kết thúc - một buổi tiệc với bạn bè, một kỳ nghỉ mát, con cái của bạn trưởng thành muộn dọn ra riêng - bạn như chết đi một phần nào.
(35) Không có một cái gì hoặc sự việc gì có thể hiện hữu độc lập, riêng rẽ: Đó là giáo lý tương tức trong đạo Phật, rằng mọi thứ tồn tại được vì có tương quan rất mật thiết với nhau. Có thể nói rằng điều nay sẽ tạo nên một lỗ hổng lớn ở trong bạn, không dễ gì lấp đầy. Nhưng khi bạn khổ sầu vì cảm thấy giá trị về chính mình bị tổn thương lúc bạn bị mất chiếc xe, mất nhà, mất tiền bạc, hay ý nghĩ “mình mất đi người vợ hay chồng của mình” cũng đủ làm bạn sầu khổ…thì có lẽ bạn đã trở nên vướng mắc hay đã xem những đồ vật hay những người này là một vật gì thuộc về sở hữu của bạn, hoặc bạn xem họ như là một phương tiện cho bạn đạt được một điều gì đó.
Nhưng điều này cũng tạo ra ở trong ta một đối thủ, kẻ thù của ta: Vâng, bản ngã ở trong bạn luôn cần có một kẻ thù để bạn xác minh ranh giới của mình, ngay đến cả thời tiết cũng có thê thành kẻ thù của bạn. Tránh rơi vào thái độ thụ động, mong đợi rằng người kia phải thế này, thế kia thì mình mới hành động. Bạn sẽ cảm nhận được sự sâu lắng của vật đó trong trạng thái an nhiên tự tại – hoàn toàn đồng nhất với những gì đang hiện diện và nơi những thứ ấy đang xảy ra.