Ta nên thận trọng, rất thận trọng. Dĩ nhiên phải biết lựa người để cuộc sống gia đình là một bản cầm sắt tuyệt diệu. Nếu biết được tâm lý con người thì nhà giáo dục cứ bình tĩnh và cho đó là tự nhiên.
Một Phao lo, một Vincent de Paul, một Phan văn Minh chẳng hạn. Họ chỉ mới nghe con tim dào dạt. Hướng họ về sự khao khát của những siêu nhiên, giúp tâm hồn họ hướng thượng cho đến khi họ bước vào ngã ba cuộc đời.
Bạn trai diễn tả các thứ ấy bằng ngôn phong, tác phong mà ngoài người ta thấy có vẻ lạnh nhạt, khô khan. Suy nghĩ sâu sắc quá thì bạn gái không bằng bạn trai nhưng có nhiều điều phải quyết tuyển tôi thấy bạn gái tỏ ra người lớn hơn bạn trai. Cũng có những bạn trai thân thể phụ nhược ưa cảnh sống ao tù.
Tâm trí họ bị chiếm thường xuyên bởi hình ảnh người tri kỷ. Nhưng còn biết bao cái đẹp khác mà tâm hồn ta khao khát. Ông dẫn chứng: Nã Phá Luân cho tình dục đọc sách, xô đẩy mình tới điên cuồng, Walter Scott hồi 16 tuổi nuốt hằng mấy thư viện.
Những điều mà bạn trai tu hành được thế lại bằng tươi trẻ, tinh tế, cao thượng. Trong gia đình nhiều con cái triều mến mẹ tha thiết, thấy trước mặt niềm hy sinh của mẹ hòa chan trong bao nhiêu cử chỉ âu yếm. Tuần lễ sau họ mặc thứ cụt, cụt lắm có thể nói theo kiểu bình dân là chó táp mấy ngày không tới.
Dưới bóng mặt trời nầy, lòng nhỏ mọn,tính khả ố thì nhiều như trấu chớ những góc cạnh trân châu của tâm hồn bạn hy hữu lắm. Đàn lòng của họ có những âm thanh mới. Lúc làm hiệu trưởng một trung học đường nọ tôi thấy có lối năm sáu nữ sinh mến cách đặc biệc một giáo sư kia cótính chuyên môn kỳ cục.
Tôi thấy một sai lầm của nền giáo dục hiện đại là quá thiên về trí hiểu, không chịu bắt trẻ con học thuộc lòng. Có Nguyễn Du biện hộ bạn bằng những lời Kiều nhớ Kim. Cũng không phải họ thấy lẻ loi như một thiếu phụ vừa đưa chồng đến chốn yên nghĩ nghìn thu trở về cô phòng vắng lạnh.
Người có quan niệm nầy hay khinh rẻ những cặp vợ chồng ít xứng đôi vừa lứa hay thường không đặng ngon cơm ngọt canh. Khiêu vũ tự bản chất là một nghệ thuật và khi được tổ chức cách trong sạch, nó vừa giúp thân thể uyển chuyển, giải trí nâng cao tâm hồn. Lời kẻ khác nói vì thiện ý giúp họ hoàn hảo, họ cho là do các ý muốn khinh rẻ, phá hoại họ, khi viết cho bạn mấy dòng nầy tôi hối tiếc một phần quá tự ái đến đáng ghét của tôi.
Nhận xét nầy chí lý. Thường là kẻ có dáng điệu cô gái nhà lành, ăn nói nhão nhẹt và bằng giọng chim oanh. Nhiều cuộc ái ân trong lúc đợi chờ bị thời gian thí nghiệm, dần dần phai lạt, tiêu trầm luôn.
Tôi hỏi em về tương lai em làm thinh, tôi hỏi thêm, em lắc đầu, tôi hỏi thêm nữa em khóc. Phải nói tự nhiên họ thích chuyện tình vậy thôi. Nhà giáo dục coi chừng những bạn trai nhược chí.