Nhưng nếu trách nhiệm không phải thuộc về các tổng giám dốc, thì họ không thật sự là nhà lãnh đạo của chúng ta phải không? Nếu đó không phải là người lãnh đạo, vậy sao chúng ta không đi tìm một người lãnh đạo khác có thể điều hành công ty? Đây là công ty của chúng ta phải không? Chúng ta là những người chủ phải không? Warren chưa bao giờ quên rằng chính những cổ đông của Berkshire mới là người chủ của công ty ông đang điều hành. Đa dạng hóa là sự bảo vệ trước sự ngu dốt. Những công ty như Washington Post, Coca-Cola, Disney, American Express, General Foods, Wells Fargo, Interpublic Group, và GEICO đều là những công ty có cơ cấu kinh tế thuận lợi vào thời điểm Warren mua cổ phiếu của họ, nhưng giá cổ phiếu lúc đó không thuận lợi vì một vấn đề chưa giải quyết được hay vì ngành đang trong giai đoạn suy thoái, hay thị trường đang hồi sụt giảm.
Tôi chưa từng biết ai được người khác yêu quý mà không cảm thấy mình thật thành công, và tương tự tôi cũng không nghĩ ra được ai không được yêu mà cảm thấy thành công cả. Bạn chiến thắng trong cuộc đua dài hạn, chứ không nhờ vào quả bom to. Càng lắng nghe Warren, tôi càng học hỏi được nhiều điều, không chỉ là trong đầu tư, mà bao quát trong kinh doanh và cuộc sống nói chung.
Trong số những tỉ phú mà tôi quen biết, tiền bạc chỉ càng làm hiện rõ bản chất của họ. Nếu bạn vẫn còn chưa tin, thử đi hỏi chừng hơn trăm người tại Omaha cách đây 30 năm đã đổ tiền vào chỉ một công ty là Berkshire Hathaway để rồi bây giờ mỗi người trị giá hơn 50 triệu đôla. Thị trường chứng khoán là một con quái vật luôn bỏ qua giá trị kinh tế dài hạn của doanh nghiệp và chỉ giao dịch dựa trên tiềm năng ngắn hạn của nó.
Sự bất ổn trên thực tế chính là bạn của người mua dựa trên giá trị dài hạn. Đây là lời trích dẫn Goethe mà Warren hay dùng, với ý nghĩa rằng khi ý tưởng vĩ đại của bạn bị thất bại thảm hại và bạn mất đi cơ hội kinh doanh, bạn sẽ sử dụng lời nói để đổ lỗi sao cho bạn không bị mọi người nhìn nhận là thiếu khả năng. Điều thú vị về câu nói này là mười năm sau đó Warren đã mở rộng sang một đất nước khác để chi tiền.
Điểm mấu chốt là phải xác định liệu sai lầm này có thể sửa chữa được hay không. Tác hại của nó thì không thể thấy hết được. Thị trường chứng khoán là một con quái vật luôn bỏ qua giá trị kinh tế dài hạn của doanh nghiệp và chỉ giao dịch dựa trên tiềm năng ngắn hạn của nó.
Bạn không nhất thiết phải gom lại tiền bằng đúng con đường bạn đã làm mất tiền. Điều này đến không phải bằng cách nghe theo số đông, mà phải tìm ra những cổ phiếu mà Wall Street hôm nay còn bỏ quên nhưng ngày mai sẽ tranh nhau mua lại. Quy luật rất dơn giản: Ngân hàng đầu tư không bao giờ dâng cho bạn giá hời, nhưng thị trường thì có.
Họ dùng tiền mặt để mua hàng từ các nhà bán sỉ, đồng thời họ mua với số lượng lô hàng lớn, thường bằng cả tháng sản xuất, vì vậy họ có thể thương lượng giá thấp hơn những đối thủ mua hàng trả chậm. Trên thị trường có những công ty có cơ cấu kinh tế hỗ trợ vững mạnh, nhưng đồng thời cũng có công ty cơ cấu kinh tế rất yếu kém. Trong thời đại của chúng ta có một hành động vay tiền điên rồ nhất của nhóm đầu tư, chưa ai biết đến, là Long-Term Capital; họ đã vay được 100 tỉ đôla để đầu tư vào cổ phiếu phái sinh.
Nhưng nếu bạn mua một doanh nghiệp vĩ đại, cuối cùng thì giá trị của nó sẽ cộng hưởng lại thành một con số khổng lồ. Ngoài ra bạn cũng có nhiều cơ hội tiến bộ khi cấp quản lý tìm cách chi tiêu số tiền lãi đó. Tôi có thể sai lầm, nhưng tôi biết rõ câu trả lời cho câu nói Tôi đang chi ra 32 tỉ đôla hôm nay để mua công ty Coca-Cola bởi vì.
Đôi khi người ta đầu tư, nhưng người ta quên mất là mình đang mua một phần lợi tức từ công ty. Điều thú vị về câu nói này là mười năm sau đó Warren đã mở rộng sang một đất nước khác để chi tiền. Điều này không có nghĩa là bạn không được phạm sai lầm, chỉ cần bạn đừng phạm những sai lầm quá lớn quá nhiều.
Warren chỉ mua cổ phiếu của công ty hàng tiêu dùng độc quyền có lợi thế cạnh tranh, và ông cũng không cần phải đợi đến khi có được giá hời. Khi phải loay hoay tìm cách giải thích một ý tưởng, bạn phải tự trang bị kiến thức tương đối đầy đủ, và điều này rất hữu ích trong đầu tư. Warren tin tưởng vào cách quản lý chủ động — giải quyết vấn đề tiềm ẩn trước khi nó bộc phát thành một vấn đề thật sự.