Người tri kỷ là người am hiểu họ, bằng kinh nghiệm, bằng trí sáng suốt, bằng sự tín nhiệm tỏ bày của họ. Nhưng cái tật lôi thôi là tật căn bản của họ. Chúng chỉ liên can đến họ là khi giựt bánh của họ hay họ muốn giựt kẹo của chúng.
Bạn thấy chút mâu thẫn sâu sắc đó chưa. Tôi sợ viết mục này bị bạn trai trách là đòi hỏi bạn nhiều quá. Đem cơm cho cha ăn nhổ mạ, họ nghe từ đầu đ ê vọng lại:
Người bạn trai liệu bao nhiêu cánh thư cótính chất riêng tư, đem lòng phơi trải của họ có bay đi không. Nhưng rất giàu lòng hy sinh vì bảntính tự nhiên quảng đại. Bạn có cười nôn ruột chưa, mà hầu hết bạn trai qua thời thiếu thanh niên đều mắc ít nhiều chứng na ná như vậy.
Quần áo họ treo chài treo lưới. Ai tử tế tặng chút quà hay đồ đỡ lòng, giải lao gì họ nhận ăn cách tự nhiên như của nhà. Nếu gương mặt của bạn trai lúc tinh thần họ xuống dốc là một tấm thảm rong rêu tang chế ở nghĩa địa thì gương mặt của bạn trai khi hăng chí đúng là cành mai vàng rực sáng mồng một tết nguyên đán.
Giữa họ và bạn tâm giao có sự cộng thông đời sống tinh thần, tình cảm: người nầy lo sống cho người kia và hỗ tương tìm hạnh phúc cho nhau. Bạn bảo chiều ăn cơm rồi mua cho bạn đôi guốc. Giáo sư nói ba phút sau khi đi qua khỏi ông từ, ông mới hiểu được lời ông ấy nói.
Bạn trai diễn tả các thứ ấy bằng ngôn phong, tác phong mà ngoài người ta thấy có vẻ lạnh nhạt, khô khan. Họ hay hướng về bạn gái nhỏ tuổi hơn họ. Đến nỗi tình thân họ hứa đủ thứ chữ đồng mặc dù ở người yêu cũ họ còn mắc bao nhiêu hẹn biển thề non.
Cái xu hướng đem tình yêu của mình vào một đối tượng rồi từ ái tình tiến đến nhục tình, bạn trai có cách tự nhiên. có lắm trường hợp bạn gái tỏ ra giàu lương tri hơn bạn trai nữa. Buồn như một gương mặt già.
Nếu không ai thẳng thắng khôn ngoan giúp sửa, nó cũng làm cho bạn trai sau nầy trên lãnh vực văn học, kinh tế, chánh trị, quân sự, nghệ thuật ưa tạo ra những chuyện quái lạ chỉ làm hại cho danh tiếng của họ và cho xã hội thôi. Họ cũng không trách tại sao mình có cơ cấu sinh lý và tâm lý như vậy. Nhà giáo dục nên cho họ đọc lại sách giúp trí nầy cách lành mạnh như loại sách của Jules Vernes, Telemaque của Fenelon hay Odyssée của Homère.
Đó là chưa nói những tiếng vĩ đại nào công bình, bác ái, lao công, tư bản, vô sản. Phần đông bị mắc tật ích kỷ, nhỏ mọn, ăn nói cầu kỳ. Trong lãnh vực giáo dục, người có trách nhiệm nên biết tâm lý ất để nắm nam thanh.
Lịch sử đi vòng tròn. Thì thưa bạn, các bạn trai không thiếu kẻ lúc phải đứng mũi chịu sào vẫn ra người bó tay. Nhưng chưa có sự nhấn mạnh về tính giáo dục trong gia đình và ở học đường thì các tổ chức tôi sợ khó đi sâu vào tâm hồn tuổi xuân.