Em nhân viên massage tại nhà và gã khách hàng may mắn

Điều này dẫn đến việc bạn tự hỏi liệu sản phẩm của công ty có lợi thế cạnh tranh bền vững không, nghĩa là nhà máy thiết bị sẽ không bị lỗi thời, nghĩa là bạn không phải trang bị lại, và bạn không phải chi phí quá nhiều cho nghiên cứu và phát triển. Những công ty như Wrigleys và Coca-Cola không bao giờ phải chi hàng tỉ đôla để thiết kế lại sản phẩm của mình hay trang bị mới cho nhà máy sản xuất, vì vậy họ có nhiều tiền để làm những việc vui thú hơn như mua lại cổ phần của chính mình. Hãy tỉnh táo đi, lúc bạn có được thông tin tay trong, thì tất cả những người khác cũng đã biết rồi và đã đưa ra các quyết định giao dịch dựa trên thông tin này.

Triết lý này đã đúng với nhiều người khác và cũng sẽ đúng với bạn. Trong thế giới các tổng giám đốc người ta liên tục tìm kiếm những lời bào chữa thích hợp để xoa dịu sự nổi giận của cổ đông trước các quyết định tồi của cấp quản lý. (Warren không có ý kiến khuyên nhủ gì về vấn đề li dị.

Giá càng tăng thì thương vụ càng kém hấp dẫn, và nếu giá tăng quá cao, nó có thể là một thảm họa. Chi phí phải bỏ ra để thoát ra khỏi rắc rối này là bao nhiêu? Là chiếc ghế của vài nhân viên giao dịch cấp cao trong công ty, chiếc ghế của chủ tịch hội đồng quản trị, chiếc ghế của tổng giám đốc, và hàng triệu đôla tiền chi phí, lệ phí hầu tòa, và công việc kinh doanh thua lỗ. Warren thường bắt đầu viết bản báo cáo thường niên ngay sau ngày đầu năm trong ngôi nhà nghỉ đông, gần bờ biển, tại Laguna Beach (chỉ cách ngôi nhà cũ của Benjamin Graham không xa mấy).

Cái bạn cần chú ý là những sai lầm trong hành động, và chúng vẫn còn ở phía trước. Nó trở thành một công cuộc đầu tư không đáng thực hiện, và như Warren nói, ông đã đau lòng dẹp nó qua một bên. Nguyên tắc này buộc bạn phải tìm hiểu tận tường trước khi mua cổ phiếu.

Người xấu là người xấu, và người xấu sẽ không bao giờ mang đến cho bạn một thương vụ ngon lành. Bạn cảm thấy thoải mái tự tin khi đầu tư theo đám đông. Trong trường hợp này, những người đầu tư thường tỏ ra lơ là về mức giá họ chấp nhận chi trả - nghĩa là người ta sẵn sàng mua với bất cứ giá nào.

Khi người ta hỏi Seymour Cray, nhà thiết kế tài hoa của công ty siêu máy tính Cray, đâu là điểm nổi bật của ông so với những kỹ sư khác, ông trả lời rằng đó là sẵn sàng chấp nhận sai lầm như một phần của quy trình thử nghiệm. Bạn nên nhìn nhận cổ phiếu như một phần của công việc kinh doanh. Triết gia người Anh thời Trung cổ và tu sĩ dòng Franciscan William xứ Ockham (sống trong khoảng 1285 - 1349), được gọi thân mật trong giới học thuật là Billy Occam, đã đưa ra ý tưởng rằng cách giải thích đơn giản nhất thường là cách giải thích tốt nhất.

Một số sản phẩm nhất định đã chiếm lĩnh được tâm trí của bạn - chúng là những thương hiệu bạn nghĩ đến ngay khi bạn có nhu cầu về ngành hàng đó. Khi thị trường chứng khoán sụp đổ năm 1973 - 74, bạn có thể mua Ogilvy & Mather, một trong những công ty quảng cáo mạnh nhất trên thế giới, với giá 4 đôla một cổ phiếu khi lợi nhuận mỗi cổ phiếu là 0,76 đôla, tương đương với tỉ lệ P/E (giá/lợi nhuận) là 5. Lời trích dẫn đã khéo léo miêu tả bản chất âm thầm của những thói quen kinh doanh xấu và không bị phát hiện cho đến khi đã quá trễ.

Ông luôn chờ đợi cơ hội chín muồi với những điều bền vững: những công ty không cần thay đổi sản phẩm, những ngành kinh doanh sẽ còn tồn tại hai mươi năm sau, và được chào bán với mức giá hợp lý ngay cả nếu ông mua toàn bộ công ty. Một công ty vĩ đại sẽ mang lại kết quả vĩ dại bất kể ai đang điều hành, và một công ty yếu kém sẽ chỉ mang lại kết quả tầm thường cho dù họ có trong tay nhà quản lý giỏi nhất. Những công ty như Washington Post, Coca-Cola, Disney, American Express, General Foods, Wells Fargo, Interpublic Group, và GEICO đều là những công ty có cơ cấu kinh tế thuận lợi vào thời điểm Warren mua cổ phiếu của họ, nhưng giá cổ phiếu lúc đó không thuận lợi vì một vấn đề chưa giải quyết được hay vì ngành đang trong giai đoạn suy thoái, hay thị trường đang hồi sụt giảm.

Trong thế giới các tổng giám đốc người ta liên tục tìm kiếm những lời bào chữa thích hợp để xoa dịu sự nổi giận của cổ đông trước các quyết định tồi của cấp quản lý. Nhưng trong chứng khoán, không phải như trò chơi trong sòng bạc, rủi ro chênh lệch rất nhiều giữa các loại chứng khoán khác nhau, tùy thuộc vào hai yếu tố - chất lượng kinh doanh của công ty và cái giá bạn trả cho cổ phiếu của họ so với chất lượng này. Vị thế đặc biệt này giúp họ tạo dựng được quyền lực về kinh tế.

Nhưng quan trọng nhất vẫn là sự liêm chính, vì nếu thiếu sự liêm chính thì hai phẩm chất còn lại, sự thông minh và nhiệt tình, sẽ giết chết bạn. Giá cổ phiếu của nó đã tăng từ 19 đôla năm 1965 đến 95. Tìm hiểu lịch sử kinh doanh là một việc quan trọng để hiểu được những khả năng có thể xảy ra trong kinh doanh, nhưng nó không giúp bạn biết được chuyện gì sẽ xảy ra và vào lúc nào.