Mà lớn lên họ không vậy nữa. Chớ nên có một quan niệm tu trì sai lầm thì nguy hiểm. Những nhà tâm lý học Anh, Mỹ hay chiatính con người ra hai hạng, hạng hướng nội và hạng hướng ngoại.
Bạn cứ biết nó là ái tình đi trật đường ái ân tự nhiên. Cái gì chỉ phục vụ cho hạnh phúc hiện thế mà bỏ quên vĩnh phúc sau giờ chết đều sai lạc. Cũng có thứ tâm giao khác căn cứ vào sự lạm dụng lòng tốt của nhau, đeo mặt nạ tình yêu mà đục gân nhau để sống.
Phần đông đổ xô về các môn chơi. Có gia đình cũng đông người đấy mà họ nghe như mình lạc giữa một nghĩa địa. Bạn có thấy con người đáng ghét của tôi thời trẻ dại không? Tư tưởng mình già giặn làm sao được khi mới có mười mấy cái xuân.
Tôi vui mừng khi lòng bạn dệt nhiều bích mộng. tôi biết nhiều nam sinh có cả một tổ chức rất khoa học, rất tế vi để phá hoại lòng băng tuyết của hằng lố nữ sinh. Tôi nói tâm tình phức tạp, vì khi xuất tinh tự nhiên người bạn trai cảm thấy những nhục lạc, nhưng tâm hồn họ bị xâm chiếm bởi những buồn vẩn vơ, lo âu, áy náy.
Mà nhất là bạn trai được ân huệ hơn bạn gái ở chỗ dồi dào đời sống tinh thần. Mấy năm làm Hiệu trưởng và Giám đốc cho mấy trường ttrung học tôi có chút kinh nghiệm nầy là cách chung nữ sinh dễ dạy, nam sinh hay nói nghịch. Họ là thứ người dễ cho.
Duy có điều khi chưa trấn tĩnh được tâm hồn, bạn trai có thể thả hồn theo những mơ mộng kiểu René, của Chateaubriand mà làm cho con người nội tâm yếu đuối. Tôi đã tốn nhiều thời giờ để theo quan sát một số bạn trai xấu số, thấy họ có một lối sinh hoạt hình như độc lập với cuộc sinh hoạt thông thường trong xã hội. Tính của bạn trai sở khanh ngoài ra giả dối phách lối.
Bạn trai lối 12, 13 tuổi có sự sinh hoạt trí tuệ kỳ lạ. Ai lớn tuổi rồi cũng có phút nhớ lại nhiều kỷ niệm êm đềm, thơ mộng của thiếu thời có nhiều bè bạn. Họ nghe oi bức, đứng ngồi, ăn ngủ, không yên.
Ai khổ hơn người đi hay kẻ ở. Tôi nói rõ ý tôi thêm: bạn trai là phái yếu lúc tình yêu mới nở giữa hai tâm hồn khác phái. Đầu óc bạn trai quả đúng là đầu óc nói nghịch.
Có một điều rất đáng lo ngại là trong những tuổi xuân, nhất là ở thời nầy, lòng thanh khiết của bạn luôn bị hăm dọa. Nhưng khi muốn nhớ, tuy lâu nhớ, bạn trai nhớ lâu và có thể dùng ký ức để suy luận, tìm ra những kiến thức mới lạ. Khi được khen thì đỏ mặt tía tai cười ngỏn ngoẻn.
Bà ngoại mới vừa để cối ngoáy trầu, họ ngoáy ớt vô trong ấy. Bây giờ họ gạt cha mẹ để hoang học phí thì sau nầy làm công chức họ thụt két chánh phủ, ăn cướp đồng bào. Bạn trai mất dần nghị lực lựa chọn, quyết định độc lập.