Thay vì đọc nó như đọc một cuốn lịch sử, người đọc phải hiểu là có thể nó đã bị làm thiên lệch đôi chút theo cách mà bạn bè và người quen của nhân vật muốn anh ta được người khác biết đến. Nếu bạn không biết cách thông cảm khi đọc một quyển sách, sự bất đồng của bạn có thể mang tính chất tranh cái chứ không tế nhị hay lịch sự. Điều này cho chúng ta một gợi ý nữa là những nhận định chủ chốt phải nằm trong các lập luận chính của cuốn sách.
Tuy nhiên, càng chung chung, càng ít cô đọng, lại càng thuận lợi cho việc học các quy tắc thực hành. Chúng ta đọc tác phẩm không phải để kiếm những thông tin về tiểu sử mà tìm trong đó quan điểm sống nói chung. Khi cuốn Vũ trụ và Tiến sĩ Einstein được viết ra mang tính lý thuyết (cho độc giả đại chúng) về lịch sử nghiên cứu nguyên tử, mọi người đã biết nhiều về những hiểm họa gắn liền với vật lý nguyên tử xuất phát từ việc khám phá bom nguyên tử.
Điều này không đúng. Đến đây, chúng ta đã tìm ra các phần trong sách có liên quan đến vấn đề cần nghiên cứu; tạo được một hệ thống thuật ngữ trung lập có thể áp dụng với tất cả hoặc đa số các tác giả; tạo khung và sắp xếp một loạt câu hỏi coi như sẽ được giải đáp trong các sách; xác định và sắp xếp các vấn đề nảy sinh từ các câu trả lời khác nhau. Nhưng bạn phải luôn nhớ rằng tín điều không phải là điều mà tín đồ giả định.
Thực tế, Tolstoy từng nói rằng ông đã biết thêm nhiều về trận Waterloo nhờ sự lý giải của Stendhal. Những lỗi này nếu sau đó bạn sửa được thì cũng làm bạn mất rất nhiều thời gian và công sức. Ví dụ, trong suy nghĩ của một nhà nghiên cứu nguyên tử thường tồn tại một cấu trúc phức tạp mang tính giả thuyết về hiện thực, khiến ông ta nhìn nhận một số dữ kiện theo hướng khác với một người nguyên thuỷ.
Đối với những vấn đề chưa được giải quyết, tìm hiểu xem tác giả có nhận thức được thất bại của mình hay không. Bạn càng hiểu những dấu hiệu giúp phân biệt sách lý thuyết với sách thực hành bao nhiêu, bạn càng sử dụng chúng tốt bấy nhiêu. Có nhiều cách đánh dấu vào sách một cách thông minh và hiệu quả.
Hy vọng độc giả nào quán triệt những quan điểm này, anh ta sẽ không bị cảm xúc hay định kiến chi phối. Bạn lập đề cương của chính mình để đọc sách dễ dàng hơn. Điều này có nghĩa là bạn cần có kiến thức tương đối toàn diện về một loại sách tham khảo cơ bản trước khi sử dụng hữu hiệu một loại nào đó.
Tiếp đến, chúng tôi dùng phép loại suy để chuyển các quy tắc đọc sách khoa học thành các quy tắc đọc sách giả tưởng. Trước tiên, chúng tôi nêu ra những điều không nên làm thay cho các quy tắc có tính xây dựng. Mặc dù cuốn sách thực hành nào cũng mang tính khích lệ, cổ vũ nhưng những yếu tố này không được đặt ngang hàng với yếu tố thực hành.
Ông dùng từ pointer-reading để chỉ việc đọc các con số hay ký hiệu trên các dụng cụ khoa học, tức là sử dụng từ reading theo nghĩa hoàn toàn thông dụng chứ không phải theo nghĩa chuyên môn. Bạn cũng phải tự mình quyết định nếu bạn đọc nghiêm túc và hiểu cuốn sách đó. Cuốn sách chủ yếu nhấn mạnh việc bồi dưỡng những phẩm chất đạo đức và trí tuệ cao đẹp cần thiết cho hạnh phúc bên cạnh việc thừa nhận những yếu tố tốt đẹp khác như của cải, sức khỏe, bạn bè, xã hội công bằng.
Điều đó không có nghĩa là tiếp tục việc đọc theo cách đọc phân tích. Chúng đều là sách chuyên đề. Họ không bao giờ hiểu nổi những ẩn ý sâu xa dưới lớp vỏ từ ngữ.
Vậy đọc tích cực là như thế nào? Câu hỏi này sẽ được nhắc đến nhiều lần trong cả cuốn sách. Điều đáng buồn là mặc dù nhiều người có thể phân biệt được sự khác nhau giữa lợi ích và giải trí khi đọc sách nhưng vẫn không thể thực hiện được kế hoạch đọc của mình. Nếu bạn không thể minh hoạ hay mô tả nhận định, dù bằng tưởng tượng hay nêu kinh nghiệm, nghĩa là bạn không biết gì về vấn đề đang được bàn luận.